- “Nam Cao lạnh lùng quá, kéo mép lên mới nở được một nụ cười khó nhọc (…) thật ra mặt anh ta lạnh nhưng lòng anh ta sôi nổi” (Tô Hoài)
- “Con người Nam Cao mảnh khảnh,thư sinh,ăn nói ôn tồn nhiều khi đến rụt rè, mỗi lúc lại đỏ mặt mà kì thực mang trong lòng một sự phản kháng mãnh liệt” (Nguyễn Đình Thi)
- Nam Cao “biến mình thành kẹp chả dưới tay mình ,tự đem mình ra quạt dưới than hồng “(Nguyễn Minh Châu)
- “Nam Cao thường lấy bản thân mình ra để mà kiểm nghiệm”(Nguyễn Minh Châu)
- “Năm năm cho một sự nghiệp không lẫn với ai,năm năm trung thành với hướng đi không nghiêng ngả… năm năm cày xới để tự biếm họa ,tự khẳng định,để có Nam Cao như hiện nay ta có”(GS Phong Lê)
- Một tác phẩm thật giá trị phải vượt lên trên tất cả bờ cõi và giới hạn, phải là một tác phẩm chung cho tất cả loài người.Nó phải chứa đựng nội cái gì lớn lao,mạnh mẽ,vừa đau đớn lại vừa phấn khởi, nó ca lòng thương, tình bác ái, sự công bằng….Nó làm cho con người gần người hơn. (Đời Thừa – Nam Cao)
- Nghệ thuật không phải là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối.Nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia thoát ra từ kiếp lầm than (Nam Cao)
- Sống rồi hãy viết, hãy hoà mình vào cuộc sống vĩ đại của nhân dân (Nam Cao)
- Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bất lương rồi. Nhưng sự cẩu thả trong văn chương thì thật là đê tiện. (Nam Cao)
- Đau đớn thay cho những kiếp sống muốn cất cánh bay cao nhưng lại bị cơm áo ghi sát đất. (Sống mòn – Nam Cao)
- “Viết về người trí thức tiểu tư sản nghèo, Nam Cao đã mạnh dạn phân tích và mổ xẻ tất cả,không né tránh như Thạch Lam; không cực đoan, phiến diện như Vũ Trọng Phụng, cũng không thi cị hóa như Nhất Linh, Khái Hưng, ngòi bút của Nam Cao luôn luôn tỉnh táo đúng mực” (Hà Minh Đức)
- “Nam Cao đã mạnh dạn đi theo một lối đi riêng, nghĩa là không đếm xỉa gì đến sở thích của độc giả. Nhưng tài năng của ông đã đem đến cho văn chương một lối văn mới sâu xa, chua chát và tàn nhẫn, thứ tàn nhẫn của con người biết tin ở tài năng của mình, thiên chức của mình”(Hà Minh Đức)
- “Trong các trang truyện của Nam Cao ,trang nào cũng có những nhân vật chính hoặc phụ đang đối diện với cái chỗ kiệt cùng với đời sống con người để rồi từ đó bắt buộc người ta phải bộc lộ mình ra, trước hết là tâm lí, nhân cách rồi tiếp đến sau cùng là cái nỗi đau khôn nguôi của con người” (Nguyễn Minh Châu)
- “Trong văn xuôi trước cách mạng, chưa có ai có được ngòi bút sắc sảo, gân guốc soi mói như của Nam Cao”(Nhà văn Lê Định Kỵ)
